Workshop: Hoe kunnen maatschappijbetrokken onderwijs en academisch talenonderwijs elkaar versterken? (VUB)
Sprekers: Julie Bertone & Linde Moriau
Afgelopen decennia onderging onze samenleving een demografische transitie. Vlaanderen werd superdivers, zeker haar steden. Uit onderzoek blijkt dat deze realiteit tot op heden onvoldoende zichtbaar is in het hoger onderwijslandschap. Eén van de prioritaire werkpunten voor ons hoger onderwijs stelt de VLOR, nodig om de huidige generatie voor te bereiden op de complexe samenleving van morgen (Vlaamse Onderwijsraad, 2019).
Werken aan diversiteit in onderwijs vergt een integrale aanpak: van doelgerichte aanpassingen in het curriculum en cursusinhoud, tot aangepaste prioriteiten en procedures in schoolbeleid en ‑organisatie. Het gaat zowel om het wegwerken van drempels als het initiëren van een cultuuromslag (Geldoff, 2016). Maatschappijbetrokken onderwijsstrategieën bieden hiertoe diverse opportuniteiten. Het gaat over onderwijs/leerbenaderingen die een brug slaan tussen academisch leren en maatschappelijk engagement. Studenten doen betekenisvolle leerervaringen op in een authentieke leeromgeving en zetten hun academische expertise en competenties in om tegemoet te komen aan reële maatschappelijke uitdagingen. Centraal staan de actieve ideeënuitwisseling en betekenisonderhandeling tussen student en docent, tussen studenten onderling, studenten en professionals, (actieve) burgers, beleidsmakers, etc.
De recente onderzoeksliteratuur bevestigt de meerwaarde van maatschappijbetrokken onderwijs. Studenten verwerven academische kennis en competenties en leren deze toe te passen op (complexe) maatschappelijke vraagstukken. Ze komen in contact met diverse maatschappelijke groepen en ontwikkelen competenties die hen in staat stellen om te gaan met reële maatschappelijke noden. Zowel discipline specifieke als transversale competenties worden aangescherpt: vrije oordeelsvorming, diversiteitsdenken, competenties die bijdragen aan levenslang leren, transdisciplinaire samenwerkings- en communicatievaardigheden (Carlisle et al., 2017). Maatschappijbetrokken onderwijsstrategieën maken het voor docenten mogelijk om hun professioneel netwerk uit te breiden, vakinhouden te actualiseren en hun wetenschappelijke expertise toe te passen op levensechte contexten (Tremblay, 2017). Omgekeerd brengt het maatschappelijke kennis en actoren naar de opleiding, waardoor onderwijs en onderzoek beter kunnen worden afgestemd op actuele ontwikkelingen, inzichten en uitdagingen (Chupp & Joseph, 2010). Maatschappijbetrokken onderwijsprogramma’s kunnen bijdragen aan versterkte beleidsparticipatie en meer transparante beleidsvoering (Bringle, 2017). In zijn meest geavanceerde vorm worden ze beschouwd als een ‘collectief leerproces’ met ‘collectieve impact’: studenten, professionals, burgers en beleidsmakers nemen deel aan een gedeeld proces van kenniscreatie en ‑transfer, afgestemd op lokale sociaal-ecologische uitdagingen (Kania & Kramer, 2011).
Het ontwerpen en begeleiden van maatschappijbetrokken onderwijs brengt ook uitdagingen met zich mee. Hoe breng je diverse doelgroepen samen om met en van elkaar te leren? Op welke manier breng je hierbij individueel verschillende noden en mogelijkheden in rekening? Hoe benut je diversiteit aan ervaringen, disciplinaire kennis, invalshoeken, leerbronnen en leerstijlen zo optimaal mogelijk? Welke methoden zet je in om aandacht en respect voor minderheidsstemmen en ‑standpunten te stimuleren? Doelbewuste taalondersteuning en ‑bemiddeling blijken hierin een noodzakelijke bouwsteen (Randolph & Johnson, 2017).
Deze workshop wil aan de hand van een aantal immersieve oefeningen verduidelijken op welke manier maatschappijbetrokken onderwijs en academisch talenonderwijs elkaar kunnen versterken. We vertrekken van recent onderzoek en eigen praktijkervaringen. Wil jij je graag even onderdompelen in de complexe wereld van sociale identiteiten, groepsdynamieken, stereotype denkbeelden en de rol die taal hierin speelt, dan is deze sessie iets voor jou. Onderwijs- en taalondersteuners van harte welkom!
Download de presentatie
Lokaal 1
—